Montessori, BLW: vs. czy &? / vs. or &?

"Matka, która daje jeść dziecku, a nie uczy go, jak trzymać łyżkę i trafiać z nią do ust, albo też matka, która, jedząc sama, nie wskazuje dziecku, jak to czyni, jest złą matką. Obraża ona godność ludzką swego dziecka, (...). Nauczyć dziecko, aby się samo myło, samo jadło, jest pracą dłuższą, dziełem cierpliwości bardziej uciążliwej, aniżeli wykonywać wszystkie te czynności dla niego."

M. M. Domy Dziecięce, s. 62

Ciekawe, że złą matką jest nie tylko ta, która karmi, ale też ta, która nie uczy aktywnie, prawda? Jakiś czas temu zamieściłam w poście link do filmiku, w którym śliczna 9-cio miesięczna dziewczynka je swój posiłek "na sposób montessoriański".

Od początku mnóstwo pytań budził we mnie ten film.

Po pierwsze, po raz pierwszy widziałam dziewczynkę, która będąc w tym wieku i tak zainteresowaną otoczeniem, tak długo siedziała przy stoliku i jadła - podziwiam, moje szelmy są o niebo bardziej aktywne. Po zaspokojeniu pierwszego głodu, szybko oddalają się od krzesełka, szybko też znowu są głodne, ciężko jest i było mi ich przekonać do dłuższej kontemplacji... A im bardziej głodne, tym szybciej się najadały, przetrzymywanie więc nie miało i nie ma większego sensu, a wręcz negatywnie wpływa na całokształt żywieniowy moich maluchów w ciągu dnia.

Po drugie, zastanawiałam się, jakim cudem to dziecię nie wymachuje widelcem na lewo i prawo. Moje machały. Długo myślałam nad tym - dotarło do mnie, że poprzednim dzieciom dałam widelec do ręki po roczku dopiero. Dało się wtedy wymagać cokolwiek i nauczyć, że widelcem się nie wymachuje. Postanowiłam dać widelec do rączki A. Na wszelki wypadek mały widelczyk made by Ikea. Wymachuje nim. Jak do tej pory jakoś bezpiecznie mu to idzie, o dziwo :D. Szczerze mówiąc, jak mu przeszkadzam w jedzeniu, dopiero wtedy zaczyna machać niebezpiecznie. Im mniej przeszkadzam, tym mniej ryzyka zadziobania siebie - to moje odkrycie. Po tym jednak jak machał dużym widelcem w restauracji, w której nie mogłam posadzić go na krzesełku dla dzieci (nie było) noszę ze sobą mały widelczyk. Działa. No i nie ryzykujemy.

Na marginesie - w książce "The Montessori Method" Montessori wspomina, że:

"Wystarczy tutaj wspomnieć, że to bardzo ważne, by uczyć dzieci jedzenia w czystości, w odniesieniu do siebie oraz do otoczenia (nie brudzić serwetek itd.), a także używania sztućców (które, przynajmniej dla najmłodszych, ograniczają się do łyżki, u starszych dzieci rozszerzone są do widelca i noża)."

M. M. The Montessori Method

Po trzecie w końcu, nie pasował mi tutaj model, w którym rodzic siedzi obok, sam nie je i jest potrzebny notorycznie do nakłuwania pokarmu. Coś mi tu nie pasowało. Gdzieś mentalnie siedziałam pomiędzy montessoriańskim "uczy jak trzymać łyżkę i trafiać z nią do ust" a swobodnym i niezależnym (a o to chodzi w MM? o niezależność m.in.?) Bobasem, co to Lubi Wybór. Zresztą, sama Montessori pisała:

"Zamiast mleka, które niegdyś dziecku wystarczało,

ma ono obecnie sto odmian pokarmów, zwiększyły się jego środki wyżywienia 

i samo może wybierać rodzaj pokarmu, który mu się najlepiej podoba."

M. M. Domy Dziecięce, s. 61

No więc o co chodzi? Muszę aktywnie pokazywać, jak się je łyżką/widelcem, Montessori nie wspomina o modelowaniu zachowania (bo przecież jest zła matka, gdy je sama obok a nie pokazuje aktywnie, a więc BLW odpada) a musi być wybór. Jak dać w taki sposób wybór 10-miesięczniakowi? Jak mój A. trzy razy odmówił tego co podawałam mu na łyżce to było po sprawie, wybór musiał więc - tak sobie doszłam do tego - być nie na etapie czy zjeść to co mama daje, a po co sięgnąć przy stole. A więc jednak BLW.

A mój A. widząc łyżkę zrzucał ją i nie chciał na nią patrzeć. Jak nakarmić zupą? Niby nie musi jeść zupek, ale doświadczenie dzieci poprzednich pokazało mi, że jeśli wcześnie pokażę różnorodność pokarmów, to będą jeść je lepiej i rozmaicie, niż gdy tego nie zrobię. Bez sensu było czekać aż opanuje łyżkę na to...
Widziałam wiele mam świetnie radzących sobie z BLW i bez tych pytań, fajnie, ale ja takie miałam i być może ktoś jeszcze też, więc chyba warto wspomnieć o tym ;)

W ostateczności powróciłam do tego, co było i sprawdzało się wcześniej:

* Jemy razem przy stole. Gdy nie jestem głodna jem cokolwiek, symbolicznie, byleby też. A. je chętniej gdy we wspólnocie. W końcu człowiek - istota społeczna, prawda?

* Posiłki główne jemy z krzesełkiem przysuniętym do stołu, dzięki czemu A. jest "z nami" bardziej niż przy stoliku obok, tak jak to jest na filmiku. Na stoliku obok tylko przekąski, a i tak ostatnio A. na nie też idzie do krzesełka przy dużym stole. Chce być taki jak my, nie obok :)

* Przed sobą A. ma talerzyk z jedzonkiem, sztućce (widelec lub łyżkę). Ja mam ten sam komplet, z tym że jeden mały dla niego, drugi większy dla siebie. Niżej wyjaśniam.

* Jem sobie obok, a generalnie rzecz biorąc A. bierze sprawy w swoje ręce :D Ja tylko nadzoruję-pomagam- rozmawiam sobie z nim

* Gdy na stole jest zupa, ja karmię. Tak było do niedawna, bo... - tu uwaga, uwaga, nastąpił przełom: A. po skończeniu roczku wziął łyżkę do ręki :D Nareszcie! Od jakiegoś czasu bierze ją w rączki, wkłada do zupy i próbuje coś zjeść. YES! :D Kiedy tylko przejawia aktywność, ja się wycofuję. Zupka często zatem jest jedzona palcami, bo po kilku próbach łyżka ląduje z boku, ale naprawdę miło było zobaczyć moment, w którym A. dostrzegł jej znaczenie i zaczął celowo ją wykorzystywać. Miło było zobaczyć efekty tego, że obserwował nas wcześniej, co robimy z łyżką - bo doskonale wiedział, co i jak ma z nią robić. Strasznie fajna obserwacja, dużo fajniejsza, niż gdybym mu tą łyżkę dała do ręki i uczyła, "jak trafiać do ust". A. sam mi pokazał, kiedy jest czas na jego, a kiedy na moją aktywność. Przemiłe uczucie.
Dopiero teraz i też w miarę jego przyzwolenia i gotowości, będę starała się go wspierać w odkrywaniu tego, jak jeść łyżką. Dużo trudniej niż widelcem... I ten scenariusz pasuje mi najbardziej.

* Widelec A. ma swój, w wersji dziecięcej. I tu wersji jest kilka:
albo A. mi daje widelec, ja biorę, ja nakłuwam i oddaję go właścicielowi;
albo po prostu biorę jedzonko i mu nakłuwam na widelec, taaak czystymi łapiszczami mymi... dla niektórych nie do pomyślenia, ale u mnie przejdzie;
albo biorę swój mały, nakłuwam i daję, A. oddaje mi pusty w zamian biorąc pełen, czyli "machniom" jak u nas nazywamy nieformalnie wymianę (ta wersja coraz rzadziej, sprawdzała się na początku, teraz coraz częściej A. uznaje, że widelec jest jeden i nikomu nic nie będzie oddawał a też żadnych innych nie potrzebuje);
Najczęściej chce mieć nakłuwane kawałki albo porzuca widelec i wcina palcami i to też jest ok. Nie przeszkadzam mu. Z satysfakcją stwierdzam, że bez liczenia, na oko, widelec montessori i palce blw zajmują mu tyle samo czasu w trakcie pojedynczego posiłku.

Zatem w starciu

MONTESSORI vs. BLW

uzyskany wynik to:

1:1

;)

Może muszę jakąś nową nazwę wymyślić na taki mix... blwontessori... ;)

 ^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^

"Mother who gives food to her child and doesn't teach him how to hold a spoon and put it into his mouth, or the mother who, eating herself, does not show to the child how she eats, is a bad mother. She violates dignity of her child (...). To teach the child to wash himself, eat by himself, is much longer work to do, a work of patience more arduous than when she does all the things for him, by herself."

 M. M. Le casa dei bambini, 1913r.

It is really interesting for me that the "evil" mother is not only the one who feeds the child, but also the one that does not teach the child, in an active way, how to eat without any help.  Some time ago, I embedded in a post a link to youtube film, in which gorgeous little, 9mo girl eats by herself her meal, "in a montessorian way".

(https://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=X2h5Lwm3_gw)

From the very beginning, the film evoke lots of questions for me to answer.

First of all, this was the first time I ever saw so little girl, who despite the fact she was very interested in what was going on around, she stayed a cool observer, eating her meal. I was really amazed by that - all my three children at this age were a lot more active: running, walking, fidgeting, singing, whatever, but definitely not eating. It took only a while for them to finish their meal and go back to play. Obviously, they were soon hungry again, but trying to postpone their meal in time so that they could be more hungry and perhaps eat a little bit more, usually turned into a debacle, with my children crying out their needs and me desperately calling for help.

Secondly, I was wandering how was that possible for this child not to wave the fork back and forth while eating. Mine did. After a long, long thinking I realised that I actually gave them fork after they finished their first birthday, or maybe even later - at that time IT IS possible to learn the child to use the fork in a safe way (to some extend... ;) ). I decided to move forward and give A. a fork. A little one, from Ikea, for the safety reasons, of course. Well, to tell you the truth, he waves it. Fortunately, he does it REALLY safely, he never even touched his face, really, wow... Frankly speaking, his waving became dangerous when we were in a restaurant, with "big" forks only, no high chair for children, and I decided to do sth about it and learn him how to properly use the fork (yeah... I know...). Then he stabbed himself a little, not seriously, though. Enough for me, however, to understand my place and my role during the meal ;). The less I enter their relationship (A vs. meal) the less is the risk - that's my discovery :D. Still, after this "stabbing" accident, I have always a little Ikea fork with me, just in case. It works so far.

On a side note - in "The Montessori Method" Montessori wrote:

"It is sufficient to intimate here that it is very important to teach the children to eat with cleanliness, both with respect to themselves and with respect to their surroundings (not to soil the napkins, etc.), and to use the table implements (which, at least, for the little ones, are limited to the spoon, and for the larger children extended to the fork and knife)."

 M. M. The Montessori Method

Thirdly, I was not convinced that this model of eating suited our, our family, way of conduct. Something was wrong with this, I did not know at first what exactly. Then I discovered that I did not like the necessity of a parent to actively and constantly help the child with eating. I wanted to eat with my child at the same time, not only serve him. Besides, after my child finishes his meal I usually have no time for my meal, I have to help him wash his hand / clean after / do lots of other "look after" things. Also, there is no place for modelling in this way of dining. I felt that I am really somewhere between montessorian "teach to hold the spoon" and the freestyle of the Baby who Leads his Weaning (btw, it's independence what is being stressed in montessorian education, isn't it?).

Montessori wrote:
 

"Instead of mother's milk, sufficient in the past, the child now has a hundred of kinds of food to choose from, and he can made a choice himself, to eat the food he likes best."

M. M. Le casa dei bambini, 1913r.

So, what are the proper rules to follow? Should I actively demonstrate and teach the child how to eat with a spoon/fork? Maria Montessori does not mention modelling as an educational practice here (bad is the mother... right?) but she mentions the necessity of choice of food offered to children. How is it possible with respect to a 10 month old boy? When I "asked" A. if he liked this, and then this, and then this, it took three times for him to say "no" and actually finish his meal without eating anything. Thus, I decided that it must be table, not the fork, where the choice is being provided. Which means, I should not put the food on fork and give it to my child as it was in the film. I should put the food on the table/plate and let the child to choose, even if the child can not speak yet. So, the choice must be BLW.

Additionally, from the very beginning of intruducing new foods, my A. threw away any spoon that was at hand. How should I feed him with a soup? I obviously could quit cooking soups, providing the "soup" vegetables in other types of meals, but raising my two older children I learned that the more kinds of meals I introduce to them during their first two years of life, the more probable it is that they will eat them in the following years. Soups have lots of advantages, they had to stay. And there is no sense to wait until A. learns how to use a spoon...

Finally, I worked out our own version of dining, on the basis of our experience with raising older children:

* We eat together, as a family, by our family table. When I am not hungry, I eat small anything, I put anything on my plate, just to show A. the family rule: as often as possible we eat dinner together.
Also, to provide an opportunity to model behaviour when eating.

* Our mail meals (breakfast, dinner, etc.) A. eats sitting on a highchair, which makes possible for him to be on the same level with us, not "younger", "smaller", but "equal". He has his own small table in the room, but it works only for snacks. What we discovered is that more and more often A. chooses to eat by the family table, even his snacks. He wants to be "with" us, not "next to".

* During meals I put in front of A. his plate, fork/spoon. At the same time I have the same small fork/spoon and my plate, my "big" ;) fork/spoon.Why? I explain below.

* I eat myself sitting next to A., chatting with him, sometimes helping him, while A. eats by himself,  usually using only hands.

* When there is soup on the table, I feed him. At least that was until two weeks ago, when he... finally, took the spoon and tried to eat with the spoon. Yeah! That was glorious moment for me :D. Since then he regularly tries to eat food with the spoon, for a while, until he becomes irritated and throws the spoon away :). More and more often he also does not want to be fed but he tries to eat soup with fingers. It was really an amazing feeling to see his first trials of eating with spoon. I was really breathtaking to see that without active "teaching" he knew what to do with the spoon. Which meant he was a good observer. This experience was a lot more satisfactory then any teaching of "using the spoon". A. showed me that when time comes, he will learn. No worry, mum ;) Fantastic.

Now he is ready to accept my attempts to show him how to properly hold the spoon, rotate it and so on. A long way is before him... as Montessori said, patience is the key. But the "active" side belongs to A. and this works for me best.

* When there is a fork on the table there are different scenarios:
either A. gives me his fork as it is in the film above;
either I take the food with my fingers (yeah... for some not acceptable manner...) and put it onto his fork which he does not want to give me;
or
I take my "little" fork and give it to A., taking his own "empty" one. Then goes the switch, I put the food onto "his" fork, give it to A. and take"my little empty" fork. This however, happened mostly at the beginning, now A. is not so much open for any exchange. My fork, my food, from the beginning of a meal to its end.
Often he ignores fork and starts eating with fingers. Its absolutely ok with me.

With a little bit of a satisfaction I admit that all this works for me and for him. Times he uses forks/spoon and fingers are about the same.
When it comes to a score in

MONTESSORI vs. BLW battle

we have:

1:1

;)

Perhaps I should think about a new name for this mix... blwontessori, maybe...? ;)